سازمان دامپزشکی کشور

افزایش مدیریت جمعیت سگ ها به منظور ریشه کنی بیماری هاری

بر اساس آخرین ارزیابی های انجام شده ، جمعیت سگ ها در دنیا بیش از 700 میلیون قلاده می باشد که 75 درصد آنها در حال پرسه زدن هستند - بدین معنا که آنها از نظارت انسان فرار می کنند. چه آنهایی که متعلق به یک خانواده یا یک مجموعه بوده و یا به کشاورزان در نگهداری دام ها کمک می کنند، تعداد زیادی از این سگ ها را می توان به صورت سرگردان در محیط های باز یافت. در بسیاری از مناطق در سراسر جهان، سگ ها جایگاه ویژه ای دارند: آنها بخشی از جامعه هستند. سگ ها حتی زمانی که صاحب ندارند، اغلب توسط مردم تغذیه می شوند، بچه ها با آنها بازی می کنند و در نتیجه در معرض گاز گرفتگی احتمالی قرار می گیرند. نزدیک به 99 درصد موارد هاری در انسان مرتبط با گازگرفتگی سگ ها می باشد و متأسفانه سگ های پرسه زن موجب تداوم حضور این بیماری در بسیاری از کشورها می شوند. در صورتی که بیماری هاری در منبع اصلی حیوانی آن یعنی سگ ها مقابله شود، قابل پیشگیری است. واکسیناسیون سگ ها کارآمدترین راه برای از بین بردن این بیماری می باشد ، با این حال زنده گیری سگ ها ، به ویژه آنهایی که در مناطق مسکونی پرسه می زنند، می تواند بسیار چالش برانگیز باشد.

مدیریت جمعیت سگ‌ها در کنار تلاش‌ برای کنترل بیماری هاری

مدیریت جمعیت سگ ها رکنی کلیدی در استراتژی موفق کنترل هاری است. این راهکار چند وجهی شامل اقداماتی است که با هدف ارتقای سلامت و رفاه سگ‌ها و کاهش مسائل مرتبط با بهداشت عمومی و ایمنی که برای جامعه فراهم می‌کنند، انجام می‌شود. برخی اقدامات همچنین می توانند بر چرخه تغییرات ترکیب جمعیت سگ ها تأثیر بگذارند. در چارچوب کنترل و ریشه کنی هاری، اطمینان از واکسینه شدن تعداد کافی از سگ ها برای دستیابی به ایمنی در سطح جمعیت، شرط لازم می باشد.

بدون شک، واکسیناسیون حداقل 70 درصد از جمعیت سگ ها در مناطق در معرض خطر، در میان سایر اقدامات مربوطه، موجب ریشه کنی بیماری هاری ناشی از سگ ها می شود. واکسیناسیون دسته جمعی سگ ها در واقع یکی از اصول زیربنایی برنامه استراتژیک جهانی برای پایان دادن به مرگ و میر انسان در اثر هاری ناشی از سگ ها تا سال 2030 است که رویکرد سلامت واحد را تقویت می کند.

برای حمایت از کشورها در دستیابی به پوشش بهتر واکسیناسیون در جمعیت سگ ها، استاندارد مدیریت جمعیت سگ ها (فصل 7.7، با عنوان قبلی "کنترل جمعیت سگ های ولگرد") اخیراً به روز رسانی شده است تا همه سگ ها را اعم از دارای صاحب یا بدون صاحب پوشش دهد.

رسیدگی به وضعیت سگ های پرسه زن

مدیریت جمعیت سگ ها کمک می کند تا اطمینان حاصل شود که هر سگی به مراقبت های دامپزشکی دسترسی دارد و در نتیجه نسبت حیوانات واکسینه شده را افزایش می دهد.

در مکان‌هایی که اکثر سگ‌های پرسه زن هدف برای واکسیناسیون، فاقد مالکیت هستند، رویکرد « زنده گیری، عقیم سازی، واکسیناسیون، بازگرداندن به محیط» مساله کلیدی دیگری است که تأثیر قابل ‌توجهی خواهد داشت.

عقیم‌سازی از تولد سگ‌های ناخواسته‌ای که احتمالاً در محیط بیرون رها می‌شوند و در نتیجه واکسینه نمی‌شوند، جلوگیری می‌کند و میزان نیاز به واکسیناسیون کاهش می یابد.

همچنین، این رویکرد به رفاه حیوانات نیز کمک نموده و امید به زندگی سگ های واکسینه شده را افزایش می دهد. این اقدامات می تواند از کشتار دسته جمعی سگ ها که اغلب بدون رعایت توصیه های رفاه حیوانات انجام می شود، جلوگیری نماید.

توجه به این نکته حائز اهمیت است که روش های مداخله ای مدیریتی مانند این ها ،می بایستی به صورت متناسب با شرایط منطقه ای طراحی شوند. دکتر الی هیبی، مدیر ائتلاف بین‌المللی مدیریت حیوانات همراه (ICAM) و رئیس گروه تخصصی مشورتی سازمان جهانی بهداشت حیوانات (WOAH ) در مورد بازنگری استاندارد مدیریت جمعیت سگ ها ، خاطر نشان می‌کند: « انواع مختلفی از سگ‌ها وجود دارد که روش های مداخله ای متفاوتی برای آنها موثر است». درک چرخه تغییرات ترکیب جمعیت سگ ها در یک مکان معین و نگرش جامعه نسبت به آنها بسیار مهم بوده و مشخص می نماید کدام روش در درازمدت موفق تر است.

نگاهی به جمعیت سگ ها در آینده

مدیریت جمعیت سگ ها نیازمند تلاش های طولانی مدت بوده و محدود به انجام اقدامات در برهه زمانی خاص نمی باشد. برخورد با جمعیت فعلی سگ ها به تنهایی راه حل پایدار نیست. منشاء نسل بعدی سگ های پرسه زن می بایستی مشخص گردد تا به تداوم و حفظ پوشش بالای واکسیناسیون کمک کند.

دکتر الی هیبی تاکید می کند که "سگ های دارای صاحب ، منبعی خیلی مهم برای جمعیت سگ های پرسه زن در آینده هستند". بنابراین، دادن مسئولیت به صاحبان سگ در قبال حیوانات و توله هایشان از طریق قوانین، برنامه های آموزشی و ارتباطات تغییر رفتار بسیار مهم است. برای ترویج مالکیت مسئولانه سگ ها ، سازمان جهانی بهداشت حیوانات، یک کمپین آگاهی رسانی منطقه‌ای را در منطقه بالکان به عنوان بخشی از پلتفرم WOAH در مورد رفاه حیوانات برای اروپا، با استفاده از تعدادی ابزار، مانند پوستر و بروشور برای صاحبان سگ و به عنوان کتاب بازی برای بچه ها ، اجرا کرده است. درگیر کردن صاحبان سگ ها و/یا انجمن های مراقبتی، گامی کلیدی برای تسهیل فرآیند واکسیناسیون با در نظر گرفتن هدف ایمنی گله ای است.

 

پاسخی پیچیده اما ضروری

مدیریت جمعیت سگ ها با توجه به عوامل متعددی که در آن دخالت دارند ، به طور همزمان، چالشی چند بخشی را نشان می دهد و نیازمند استفاده از یک رویکرد جامع است. همه کشورها نیاز دارند که ارزیابی در خصوص جمعیت شناسی سگ ها داشته باشند ، میزان مشارکت و نگرش جامعه را در نظر گرفته و استراتژی های ملی بلند مدت تدوین کنند.

صرف زمان و منابع در مدیریت جمعیت سگ‌ها ،که از علل اصلی انتقال بیماری به انسان است، به طور غیرقابل انکاری با کمک پوشش بالای واکسیناسیون عاملی برای پایان دادن به بیماری هاری است. بدین وسیله می توان از حدود مرگ و میر سالانه  59000 نفر جلوگیری کرد و این رویکرد گامی برای رسیدن به هدف مشترک ما برای به صفر رساندن مرگ و میر ناشی از هاری در انسان تا سال 2030 است.

 

 

منبع: https://www.woah.org/en/stepping-up-dog-population-management-to-achieve-rabies-elimination/

ترجمه: دکتر عطیه دباغیان رابط ملی رفاه حیوانات سازمان جهانی بهداشت حیوانات