کمیته فناوری نانو

بازار محصولات فناوری نانو در ایران در سال ۱۴۰۳ رشد قابل توجهی را تجربه کرد؛ به‌گونه‌ای که مجموع فروش محصولات نانوی ساخت ایران به حدود ۹۷۳ هزار میلیارد ریال رسید و بیش از ۱۰ درصد از این بازار به صادرات اختصاص یافت. این روند رشد نه تنها نشان‌دهنده توسعه تجاری‌سازی فناوری نانو در کشور است، بلکه اثربخشی محصولات نانویی در صنایع مختلف و کاربردهای راهبردی از جمله دارو، نفت و پتروشیمی و کشاورزی را نیز برجسته می‌کند. گزارش کامل و تحلیلی این داده‌ها متعاقباً توسط ستاد توسعه فناوری‌های نانو و میکرو منتشر خواهد شد، اما آمار اولیه، تصویری روشن از وضعیت اقتصادی و صنعتی فناوری نانو در ایران ارائه می‌دهد.

دو استاندارد ملی جدید در حوزه فناوری نانو با هدف ارتقای ایمنی، کیفیت و هم‌زبانی علمی در کشور تدوین و به تصویب سازمان ملی استاندارد ایران رسیده است. این استانداردها با حمایت ستاد توسعه فناوری نانو و میکرو و همکاری دانشگاه‌ها، نهادهای صنعتی، وزارت بهداشت و فرهنگستان زبان و ادب فارسی تهیه شده‌اند. نخستین استاندارد به واژه‌نامه نانولیپوزوم‌ها اختصاص دارد که در دارورسانی و محصولات زیست‌پزشکی کاربرد دارند و دومین استاندارد روشی برای سنجش سمیت نوری نانوذرات ارائه می‌دهد تا ایمنی آن‌ها در مواجهه با نور ارزیابی شود.

محمدمهدی اسماعیلی، مدیر برنامه توسعه فناوری نانوحباب ستاد توسعه فناوری‌های نانو و میکرو، با اشاره به رشد چشمگیر ایران در توسعه این فناوری و نقش آن در افزایش بهره‌وری صنایع آب، فاضلاب، کشاورزی و شیلات، از رونمایی سطح جدیدی از فناوری نانوحباب در شانزدهمین نمایشگاه بین‌المللی فناوری نانو خبر داد. به گفتهٔ او، این دستاورد می‌تواند ظرفیت تصفیه‌خانه‌های فاضلاب شهری را، بدون نیاز به زیرساخت جدید یا افزایش مصرف انرژی، بیش از دو برابر افزایش دهد. اسماعیلی تأکید کرد ایران در حال حاضر نه در جایگاه مهندسی معکوس، بلکه در جایگاه توسعه‌دهنده فناوری نانوحباب قرار دارد و هم‌پای کشورهای پیشرو همچون آمریکا، ژاپن، کره جنوبی و چین حرکت می‌کند. وی همچنین از حضور چهار شرکت دانش‌بنیان تأییدشده در این حوزه در نمایشگاه امسال خبر داد.

کمیته فنی استانداردهای فناوری نانو به عنوان کمیته‌ فنی متناظر برتر کشور از سوی سازمان ملی استاندارد ایران معرفی شد. این انتخاب در مراسم گرامیداشت روز جهانی استاندارد با شعار «مشارکت برای تحقق اهداف» و با حضور رئیس‌جمهور و مقامات عالی‌رتبه کشور انجام شد. دلیل این موفقیت، نقش مؤثر کمیته در تدوین و مشارکت در استانداردهای بین‌المللی حوزه نانو در سازمان ISO عنوان شده است. این کمیته که از سال ۱۳۸۵ با همکاری ستاد توسعه فناوری نانو و سازمان ملی استاندارد فعالیت خود را آغاز کرده، تاکنون ۱۸۴ استاندارد ملی و ۱۲ استاندارد بین‌المللی تدوین کرده است و در حال حاضر ۲۴ استاندارد جدید در دست تدوین دارد. ایران به لطف فعالیت این کمیته، اکنون در جایگاه چهارم جهان در تدوین استانداردهای بین‌المللی نانو و سوم در تدوین استانداردهای ملی نانو قرار دارد. استانداردسازی در این حوزه عامل کلیدی توسعه بازار، ارتقای صادرات و تقویت جایگاه بین‌المللی ایران محسوب می‌شود.

گروه استاندارد و ایمنی ستاد توسعه فناوری‌های نانو و میکرو، با همکاری سایت آموزش فناوری نانو، با هدف ارتقای سطح آگاهی و آموزش در زمینه استانداردسازی و اصول ایمنی کار در محیط‌های فناوری نانو، چهارمین دوره از سلسله دوره‌های آموزشی خود را برگزار می‌کند.

شانزدهمین نمایشگاه بین‌المللی فناوری نانو و میکرو «ایران نانو ۱۴۰۴» از ۱۱ تا ۱۴ آبان‌ماه امسال در محل دائمی نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران برگزار می‌شود. این دوره با مجموعه‌ای از برنامه‌های ویژه از جمله معرفی برترین‌های صادراتی، رونمایی از محصولات نوآورانه، برگزاری نشست‌های تخصصی و مذاکرات تجاری B۲B میزبان فعالان داخلی و بین‌المللی خواهد بود. هدف اصلی، ایجاد پیوند مؤثر میان نوآوری، صنعت و بازار و گسترش صادرات محصولات نانویی است.

شانزدهمین دوره نمایشگاه بین‌المللی فناوری نانو و میکرو با عنوان «ایران نانو ۱۴۰۴» از ۱۱ تا ۱۴ آبان‌ماه ۱۴۰۴ در محل دائمی نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران برگزار می‌شود. این رویداد، بزرگ‌ترین گردهمایی سالانه فعالان حوزه فناوری‌نانو و میکروالکترونیک در کشور است که با حضور شرکت‌های دانش‌بنیان، مراکز تحقیقاتی، سرمایه‌گذاران و صنایع پیشرو، فرصتی بی‌بدیل برای معرفی تازه‌ترین دستاوردها، ایجاد ارتباطات تجاری و توسعه بازار فراهم می‌کند.

فناوری‌نانوحباب، که با تولید حباب‌هایی میکروسکوپی از اکسیژن، موجب بهبود کیفیت آب می‌شود، در یک پروژه آزمایشی برای نخستین‌بار در استان منیتوبا به‌کار گرفته شده است تا از رشد جلبک‌های مهاجم و سمی در دریاچه کیلارنی جلوگیری کند. این فناوری نوین، سازگار با محیط‌زیست و علمی، امید تازه‌ای برای نجات گردشگری و حیات‌وحش این منطقه به‌شمار می‌رود.

نیاد ملی علم ایران (INSF) و ستاد توسعه فناوری نانو و میکرو در جهت شتاب‌دهی به رشد و توسعه در ابعاد مختلف، طی فراخوانی از فعالیت‌های علمی، پژوهشی و توسعه‌ای در حوزه‌های «چاپ سه‌بعدی زیستی»، «حسگرهای نوظهور»، «فناوری‌های آینده در میکروالکترونیک»، «الکترونیک چاپی» و «آزمون‌های تشخیص بر بالین» حمایت می‌کنند.

استانداردهای ملی نقش مهمی در تعریف مشخصات، روش‌های آزمون، الزامات کیفی و مستندات محصولات موجود یا در حال تولید در کشور دارند. این استانداردها با توجه به شرایط فنی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور تدوین می‌شوند و طی فرایندی مشخص و رسمی به تصویب می‌رسند.