سازمان دامپزشکی کشور

به طور كلي براي ايجاد يك معضل يا مشكل بهداشتي در يك مزرعه پرورش كه در نهايت منجر به بروز بيماري در آن مزرعه مي شود سه عامل اصلي بايد همزمان در مزرعه وجود داشته باشد و دست به دست هم بدهند . اين سه عامل عبارتند از : عامل بيماريزا ، ميزبان ، محيط و عوامل محيطي كه از اين سه عامل ، عامل محيط بيشترين نقش را دارد. 

( عوامل محيطي )+ ميزبان + عامل بيماريزا = بيماري

D= P+H+(E)²

^{(Disease= pathogen + Host + Environment)}

مهمترين عوامل محيطي كه تغييرات آن مي تواند سلامت ماهي را تهديد كند و شرايط را براي ايجاد بيماري مساعد نمايد و بسيار مهم مي باشد آب است كه به عنوان محل زندگي ماهي ، محل اخذ غذا و محل دفع مدفوع براي ماهي محسوب مي شود و تمام فعاليت هاي فيزيولوژيكي ماهي هم در آب انجام مي گيرد . لذا بسيار حائز اهميت ميباشد و بايد به آن توجه خاصي گردد. بنابراين هر گونه تغييري در كيفيت آب ميتواند منجر به بروز استرس و مستعد كردن ماهي براي درگير شدن با بيماري گردد. از جمله فاكتورهاي كيفي آب مي توان PH ، قليائيت ، آمونياك، كدورت، شوري، دي اكسيد كربن، فلزات سنگين ، سختي ، اكسيژن ، نيترات ، نيتريت ، درجه حرارت را نام برد . راه هاي ديگر براي انتقال عوامل بيماريزا به داخل مزارع پرورش ماهي وجود دارد كه در صورت عدم مديريت بهداشتي نامناسب در مزارع مي تواند بروز بيماري را جلو بياندازد و همچنين تشديد كند. از جمله راه هاي انتقال عوامل بيماريزا مي توان پرندگان ،  ماهيان خريداري شده و مدفوع پرندگان ، خريداران ماهي ، بازديد كنندگان ، وسايل نقليه كه به دلايل مختلف به داخل مزرعه وارد مي شوند . تجهيزات پرورشي و حتي توسط كاركنان و كارگران مزرعه را نام برد.يك سري نكات و موارد بهداشتي وجود دارد كه بايد توسط صاحبان مزارع و كارگران رعايت شود از جمله، توجه خاص به سيستم گردش آب در استخرها . يكي از مهمترين عوامل پيشگيري از بروز بيماري در ماهيان يك مزرعه مي باشد از طرف ديگر اگر مديريت مناسب نباشد و به سيستم گردش آب توجه نشود خود مي تواند باعث انتشار سريع بيماري از يك استخر به استخرهاي ديگر گردد. ماهيان بزرگتر معمولاً حاملين سالم مي باشند و بدون اينكه علائم و بيماري را نشان دهند مستمراً اين عوامل را از خود دفع نموده و وارد آب مي نمايند در صورتي كه آب استخرهاي ماهيان بزرگتر وارد استخر بچه ماهيها گردد بروز بيماري در جمعيت بچه ماهيان اجتناب ناپذير ميباشد.