تدوین طرح تولید قراردادی گوشت مرغ

به گزارش روابط عمومی سازمان دامپزشکی کشور، دکتر علی‌صفر ماکنعلی رئیس این سازمان با توجه به اهمیت اقتصادی شدن تولیدات صنعت طیور که دغدغه روز سرمایه گذاران این صنعت است، با نگارش مقاله ای بر ضرورت فرآیند محورکردن تولید و بهداشت محصولات حیوانی تاکید کرد و نوشت: یکی از مهمترین اقدامات برای برقراری انضباط در تولید گوشت مرغ در یک کشور، اجرای برنامه‌های تولید قراردادی است.

متن کامل این مقاله به شرح زیر است:

ارکان پیشنهادی تولید قراردادی گوشت مرغ شامل اتحادیه پرورش دهندگان مرغ گوشتی، شرکت پشتیبانی امور دام ، معاون توسعه صنایع تبدیلی و کسب و کارهای کشاورزی وزارت جهاد کشاورزی و اتحادیه شرکت های تعاونی کشاورزی کارخانجات خوراک دام و طیور و آبزیان هستند که می‌توانند مدلی از فرآیند یک زنجیره را در قالب قرارداد چهار جانبه بوجود بیاورند.

ارکان پیشنهادی تولید قراردادی گوشت مرغ شامل اتحادیه پرورش‌دهندگان مرغ‌گوشتی، شرکت پشتیبانی امور دام ، معاون توسعه صنایع تبدیلی و کسب و کارهای کشاورزی وزارت جهاد کشاورزی و اتحادیه شرکت‌های تعاونی کشاورزی کارخانجات خوراک دام و طیور و آبزیان هستند که می‌توانند مدلی از فرآیند یک زنجیره را در قالب قرارداد چهارجانبه بوجود بیاورند.

جمهوری اسلامی ایران در رتبه‌بندی جهانی تولید گوشت مرغ و تخم مرغ جزو 10 کشور برتر جهان است و این دو محصول پروتئینی نقش بسیار مهمی در امنیت مواد غذایی کشور را بر عهده دارند که خود افتخار بزرگی برای نظام جمهوری اسلامی ایران است، بیش از 2 میلیون تن تولید گوشت مرغ و بیش از یک میلیون تن تخم مرغ تولید سالانه در کشور را نبایستی امری ساده و سطحی انگاشت، گامهای بلندی گذشتگان  ما برای رسیدن به این نقطه برداشته اند و همگی بایستی قدردان آنها باشیم، اما این بدان معنی نیست که هیچ مشکلی وجود ندارد و همه چیز سیستماتیک پیش می رود نواقصی وجود دارد که بایستی سامان دهی و سازمان دهی شوند در این نوشتار قصد بر آن است تا به راهکاری مهم و  راهگشای برای فرآیند محور کردن تولید گوشت مرغ بپردارزم 

نقش سازمان دامپزشکی کشور :

کاملا واضح و مبرهن است که، سازمان دامپزشکی کشور هیچ تکلیف قانونی برای تولیدات دامی زمین‌زی و آبزی بصورت مستقیم ندارد، در رابطه با تکالیف و مسئولیت‌های سازمان دامپزشکی کشور می‌توان فهرست وار بیان کرد که سازمان دامپزشکی کشور مرجع ذیصالح برای کنترل  بیماری‌ها، تضمین سالمت مواد غذایی و مرجع تنظیم مقررات بهداشتی برای دارو، واکسن، تشخیص و ... است. در همه جای دنیا برنامه های تولید الزاما بایستی دارای برنامه بهداشت باشند و برنامه سیستماتیک بهداشتی خط قرمز هر نوع فعالیت تولیدی در برنامه های آنها است، هرچند این مهم در کشور به درستی مد نظر قرار نگرفته است، بنابراین بدون اجرای برنامه های بهداشت و سلامت محور سازمان دامپزشکی کشور هر نوع برنامه تولید مرتبط با حیوانات زمین زی و آبزی محکوم به شکست و ورشکستگی است. در صورتیکه تولید، فرآیند محور و سیستماتیک  باشد، اجرای برنامه های بهداشتی را می توان حرفه ای طراحی و عملیاتی کرد و در غیر اینصورت مدیریت بیماری ها و تضمین سلامت مواد غذای حاصل از آنها با مشکلات عدیده ای مواجه خواهد شد. لذا ضرورت دارد نسبت به فرآیند محور کردن تولید و بهداشت محصولات حیوانی  اقدام کرد . یکی از مهمترین اقدامات برای برقراری انضباط در تولید گوشت مرغ در یک کشور، اجرای برنامه های تولید قراردادی است.

 ساختار جمعیت طیور در کشور 

بر اساس اطلاعات ثبت شده در سامانه های سازمان دامپزشکی کشور، تعداد 18 هزار و 977 واحد مرغ گوشتی (نیمچه گوشتی)  مجاز با ظرفیت حدود یک میلیارد قطعه در سال که البته تعداد قابل توجهی واحد غیر مجاز نیز وجود دارد که در فرصتی مناسب به کمیت و چرایی  بوجود آمدن آن خواهم پرداخت .

به اینفوگرافی مرغ گوشتی کشور توجه کنید.

فرایند تولید گوشت مرغ بشرح زیر است.

ساختار عمومی تولید گوشت مرغ در کشور در تصویر زیر توجه کنید

آن چیزی که در کشور مدیریت تولید را با مشکل مواجه کرده، علیرغم وجود معدود اندک زنجیره ها، نبود سیستم یکپارچه در صنعت طیور  کشور است به نمودار ساختار عمومی تولید گوشت مرغ در کشور توجه کنید:

با این ساختار و با وجود واسطه های متعدد در این پدیده و با وجود شرایط بوجود آمده حاصل از تحریم‌های ظالمانه، فرآیند واردات نهاده، حمل، توزیع و نهایتا تولید گوشت مرغ با پیچیدگی های خاصی مواجه شده است لذا ضرورت دارد بعنوان یک راهبرد میان مدت موازی با سایر اقدامات،   اجرای سیستم تولید گوشت مرغ به روش قراردادی در کشور مورد بررسی و در صورت امکان بی درنگ عملیاتی کنیم .

تولید قراردادی گوشت مرغ در کشور چگونه می تواند شکل بگیرد

ارکان پیشنهادی تولید قراردادی گوشت مرغ 

– اتحادیه سراسری تعاونی های کشاورزی پرورش دهندگان مرغ گوشتی 

– شرکت پشتیبانی امور دام وزارت جهاد کشاورزی 

– معاون توسعه صنایع تبدیلی و کسب و کارهای کشاورزی وزارت جهاد کشاورزی 

– اتحادیه شرکت های تعاونی کشاورزی کارخانجات خوراک دام و طیور و آبزیان

ارکان می توانند مدلی از فرآیند یک زنجیره را در قالب قرارداد چهار جانبه بوجود بیاورند 

آن چه در یک زنجیره بایستی بوجود بیاید در نمودار زیر نشان داده می‌شود:

بسترهای الزم برای اجرای تولید قراردادی گوشت مرغ 

برای اجرای این طرح ویژگی های زیر الزام است :

۱ -تمایل به کار در یک رویکرد یکپارچه برای تولید.

۲ -توانایی مالی برای ایجاد ساختار مناسب پرورش مناسب با رعایت اصول GFP , GAHP

۳ -اعتماد فیمابین به انجام مسئولیت های تولید قراردادی 

۴ -دارا بودن امادگی ذهنی مناسب )تمایل، دانش و آگاهی ( برای پذیرش تغییرات تکنولوژیکی مطابق استانداردهای روز و بهداشتی. 

مزایای اجرای طرح تولید قراردادی گوشت مرغ 

– ادغام برخی فعالیت‌های تولیدی به صورت متمرکز با هماهنگی و مدیریت حرفه‌ای هر مرحله از تولید، هزینه‌های محصول را کاهش می‌دهد.

– برنامه out all in all و تولید مرغ‌های با وزن یکنواخت تری را در حجم زیاد الزم برای رقابت موفقیت آمیز در بازار می‌دهد.- تولیدکنندگان مرغ قراردادی تا حد قابل قبولی از نوسانات قیمت در بازارهای مرغداری مصون می‌مانند و از آنجا که صاحب  پرندگان نیستند، سرمایه کمتری در معرض خطر قرار دارند.

– به منظور حفظ رقابت پذیری و ارزش بلند مدت تأسیسات تولید، در جریان ماندن با فناوری جدید الزامی است.

به منظور حفظ رقابت پذیری و ارزش بلند مدت تأسیسات تولید، در جریان ماندن با فناوری جدید الزامی است. توانایی مرغداران برای به دست آوردن بودجه و سرمایه به مرور زمان، موجب ثبات درآمد حاصل از قراردادها از مزایای این سیستم است.

روش اقدام در تولید گوشت مرغ قراردادی :

با عقد قرارداد، جوجه، خوراک، دارو و مشاوران فنی برای نظارت بر تولید مزرعه فراهم می شود. بر اساس این سیستم، شرکت پشتیبانی / کارخانجات خوراک دام/ اتحادیه سراسری مرغ گوشتی مالک مرغ‌هاست و تولیدکنندگان گله‌های خود را تحت برنامه های مدیریتی بسیار خاص  آنها پرورش می‌دهند. نمایندگان خریدار به طور معمول هفتگی و طبق برنامه روتین از مزارع، برای کمک به مدیریت بازدید می‌کنند.

در این سیستم، مجتمع (ارکان سیستم) مسئول کلیه امکانات پرورش، پردازش نیروی کار و حقوق و فعالیت‌های بازاریابی برای موفقیت در تجارت  طیور است. پردازش و بازاریابی بسیار تخصصی است و برای موفقیت به تخصص و تجربه قابل توجهی نیاز دارد. برای کارایی موثر این سیستم، مجتمع‌ها و تولیدکنندگان سهم قابل توجهی در روند کار دارند و به یکدیگر وابسته هستند.

در سیستم قرارداد، تولید کننده: زمین، نیروی کار، سالن و تجهیزات، آب و برق و بستر را فراهم می‌کند. در ازای این، تولیدکنندگان بر اساس وزن مرغ زنده تولید شده، پول دریافت می‌کنند. همچنین، قراردادها معمولا انگیزه های پاداش عملکرد برتر مرغ را فراهم می‌کنند.

در این روش وزارت جهاد کشاورزی نقش نظارت بر عملکرد و روش کار ارکان و تولیدکنندگان را .دارد 

توجه ویژه سازمان دامپزشکی کشور به تولید قراردادی گوشت مرغ  سازمان دامپزشکی کشور نیز بر اساس رسالت و تکالیف قانونی خود، برنامه بهداشت طیور و سلامت مواد غذایی را در قالب قرار داد/ تفاهم نامه با ارکان تولید قراردادی گوشت مرغ، بصورت حرفه ای عملیاتی خواهد کرد. برای سه بیماری نیوکاسل، سالمونلوز و آنفلونزای فوق حاد پرندگان این سازمان امتیازهای ویژه ای برای کاهش هزینه تولید این نوع قرارداد های مد نظر خواهد داشت.