بیماری آنتروتوکسمی و ضرورت واکسیناسیون

آنتروتوکسمی یا روده سرخ، عامل اصلی تلفات دام‌های سبک در هنگام تغییر جیره غذایی بویژه در ابتدای فصل بهار است.

این بیماری با تغییر ناگهانی در جیره غذایی دام بروز می‌کند و معمولاً منجر به مرگ حیوان می‌شود. در هر فصلی که مشکلات تغذیه و تغییر جیره وجود داشته باشد این بیماری بروز می‌کند؛ ولی در بهار و چرای آزاد که دسترسی دام به علوفه تازه و خوش خوراک (بویژه دام عشایر و مرتع چرا) زیاد می‌شود، وقوع آن بیشتر خواهد شد.

دامداران می‌توانند با اجتناب از تغییر سریع جیره غذایی حیوانات، جلوگیری از پرخوری، و واکسیناسیون دام‌ها از بروز بیماری جلوگیری کنند.

با توجه به این که در فصل سرما دام‌ها از مراتع به جایگاه ثابت منتقل می‌شوند و جیره آن‌ها تغییر می‌کند، لازم است دامداران قبل از جابه‌جایی دام نسبت به واکسیناسیون آن‌‌ها علیه بیماری اقدام کنند.

دام‌هایی که از آغل‌های گرم بیرون آورده می‌شوند به هیچ وجه نباید آب سرد و یا یخ‌ زده بخورند؛ آن‌ها باید حدود یک ساعت در معرض هوا قرار گیرند و بعد آب بخورند.

همچنین علوفه یخ ‌زده نیز برای دام‌ها مضر است.

علائم این بیماری بسته به شدت آن متفاوت است و در حالت بسیار شدید به صورت مرگ ناگهانی و در فرم شدید بیماری تب و لرز، بی‌اشتهایی، بی‌قراری، گیجی، نفس ‌نفس زدن و ترشح از بینی دیده می‌ شود و در شکلی که شدت بیماری کمتر است، این نشانه‌ها ضعیف‌‌تر هستند و گاهی با اسهال نیز همراه است؛ در کالبد گشایی قرمز شدن روده‌ها نیز دیده می‌‌شود.

درمان بیماری آنتروتوکسمی موفقیت‌آمیز نیست و راهکار مناسب و آسان‌تر، پیشگیری از بیماری با انجام واکسیناسیون دام، حداقل دو هفته قبل از تغییر جیره و تکرار آن پس از شش ماه است.

زمان مناسب واکسیناسیون دام‌ها در اواخر زمستان و تابستان به دلیل تغییر جیره غذایی از خشبی به علوفه تازه و بر عکس است و همچنین تزریق واکسن در سه هفته آخر آبستنی سبب ایجاد ایمنی در نوزاد دام می‌شود.

واکسن این بیماری با هزینه آزاد است و  توسط بخش غیر دولتی عرضه می‌شود.

 ویرایش و تنظیم: پرتال آموزش و ترویج سازمان دامپزشکی کشور

منبع: سخنان دکتر امیر حسین همتی و دکتر مهرنوش ملکوتی، پرتال اداره کل دامپزشکی استان کرمان؛ به نقل از شبکه دامپزشکی شهرستان‌های کوهبنان و گنبکی