هاری، بیماری خطرناک ولی قابل پیشگیری

28 سپتامبر برابر با ششم مهرماه، از سوی سازمان بهداشت جهانی به‌عنوان روز جهانی هاری تعیین شده است تا همه ما به نقش خود در پیشگیری از وقوع این بیماری در جمعیت انسانی و حیوانات بیش از پیش  توجه کنیم. اطلاع رسانی و انتقال دانش موجود در باره این بیماری به منظور افزایش آگاهی عمومی از ضرورت‌های قطعی برای مقابله با هاری است؛ با این باور که  آگاهی مقدمه و پیش نیاز انجام درست هر فعالیتی از جمله پیشگیری از بیماری‌هاست، در ادامه به نکاتی قابل توجه در ارتباط با بیماری هاری اشاره می‌شود:

• هاری از بیماری‌های خطرناک قابل انتقال میان انسان و حیوانات است.
• این بیماری در حیوانات سبب مرگ حتمی می‌شود؛ این مرگ یا به طور مستقیم به علت بیماری رخ می‌‌دهد و یا به این دلیل که هیچ حیوان مبتلایی نباید درمان شود، به روش انسانی و بدون رنج، حذف می‌شود.
• حیواناتی که مخزن ویروس هاری هستند و آن‌هایی که به این بیماری حساس‌اند می‌توانند بیماری را به انسان منتقل کنند؛ از جمله سگ،‌ گربه، گاو، گوسفند، بز، اسب، روباه، شغال، گرگ، خرگوش، موش صحرایی و خفاش.
• در کشور ما بیش از 80 درصد موارد حیوان گزیدگی در انسان به وسیله سگ‌ها صورت می‌گیرد که بیشتر آن‌ها مربوط به سگ‌های خانگی و سگ‌های گله است. 7 در صد گازگرفتگی‌ها و جراحت‌ها مربوط به گربه، 0/4 درصد گرگ، 0/2 درصد شغال، 0/2 درصد روباه،‌ 1/3 درصد به وسیله سایر حیوانات وحشی و 3 درصد سایرحیوانات اهلی شده است.
• رایج‌ترین راه انتقال ویروس هاری به حیوانات و انسان، گازگرفتگی است و راه‌های دیگر عبارتند از پنجه کشیدن، تنفس هوای آلوده به ویروس، تماس خراش و زخم‌های پوستی و چشم با عوامل آلوده و دریافت عضو فرد آلوده برای پیوند.
• برنامه‌ی واکسیناسیون حیوانات خانگی بویژه سگ‌ها باید جدی گرفته شود؛ چرا که مهم‌ترین راه پیشگیری از سرایت بیماری به انسان و حیوانات حساس، واکسیناسیون سگ‌های صاحبدار(سگ خانگی، سگ نگهبان و سگ گله) است.
• واکسیناسیون و هر اقدامی در زمینه پیشگیری از بیماری در حیوانات و رسیدگی به حیواناتی که مجروح شده‌اند باید حتماً توسط دامپزشکان صورت گیرد.

توصیه‌های مهم

• صاحبان حیوانات لازم است مراقب رفت و آمد، تماس‌ها، محیط گردش و تغییر رفتار آن‌ها باشند و موارد مشکوک را با دامپزشک در میان بگذارند.
• هرگاه حیوانی در اثر حمله حیوانات وحشی یا اهلی دیگر اعم از گوشتخوار، علفخوار و حتی پرنده، مجروح شد باید فوری به دامپزشک اطلاع داده شود تا بسته به موقعیت‌های مختلفی که وجود دارد بهترین تصمیم در مورد آن‌ گرفته شود.
• در صورت حیوان گزیدگی، مهم‌ترین کار این است که کمک کنیم تا فوری اقدامات لازم در مورد انسان یا حیوان مجروح صورت گیرد.
• در هر کجا اگر سگی دیده شد که سرگردان و متوحش و پرخاشگر است، تعادل ندارد،‌ یا سرش پایین افتاده، بزاق از دهانش سرازیر است و دم او حالت سست و رها شده دارد، و یا گربه‌‌ای که پشت‌ او حالت کمانی پیدا کرده، ناخن‌هایش بیرون زده است و نگاه‌ خشمگینی دارد؛ همین‌طور حیواناتی که بسیار بیمارند و در گوشه‌ای افتاده‌اند یا مرده‌اند، باید از نزدیک شدن و دست زدن به آن‌ها خودداری و فوری به دامپزشک یا نزدیک‌ترین مرکز بهداشت اطلاع داده شود.

نکته: گاهی افراد در برخورد با حیوانی که مشکل بلع داشته‌ است، با تصور این‌ که چیزی در گلوی او گیر کرده، تلاش کرده‌اند آن را خارج کنند و متأسفانه خود را در معرض آلودگی قرار داده‌اند.

• به این مهم باید توجه داشت که لازم نیست همه‌ی نشانه‌ها در یک بیمار وجود داشته باشد تا ما را وادار به اقدامی کند؛ بنابراین، با دیدن حتی یک نشانه مانند پرخاشگری و یا مهربانی دور از انتظار، یا عدم توانایی در بلع و زیاد شدن بزاق باید به دامپزشک اطلاع داده شود.
• لازم است مردم به تشخیص دامپزشک اطمینان کنند و اگر لازم بود که حیوان مورد علاقه‌شان برای پیشگیری از سرایت بیماری راحت شود، مانع نشوند.
• هرگز نباید حیوان گزیده و مجروع شده به بهانه حلال کردن، ذبح شود. ضروری است از دامپزشک برای تعیین تکلیف حیوان کمک خواسته شود.
• حتماً برای مهار حیوانات در محیط بیرون، از قلاده استفاده شود. در همه جا باید متوجه باشیم که حیوان اهلی ما می‌تواند نسبت به دیگران وحشی باشد.
• اجازه گردش و رفت و آمد آزاد در خارج از محل نگهداری به حیوانات خانگی داده نشود.
• به کودکان آموزش داده شود که حیوانات اسباب بازی نیستند‌ و آزار آن‌ها می‌تواند خطرآفرین باشد.
• همه بدانند و به کودکان یاد دهند که حیوانات وقتی خواب یا مشغول خوردن غذا هستند دوست ندارند کسی به آن‌ها نزدیک یا مزاحمشان شود؛ از این کار عصبانی می‌شوند و ممکن است به فرد مزاحم حمله کنند.
• در صورت مجروح شدن به وسیله حیوانات حساس به هاری، و حتی تماس با بزاق حیوانات مشکوک، لازم است محل جراحت به‌خوبی با آب و صابون شسته و خیلی فوری به اولین مرکز بهداشت یا مرکز درمان هاری مراجعه شود.

نکته: طبق توصیه‌های پزشکی مدت شستن زخم با صابون و آب فراوان باید به مدت 15 تا 20 دقیقه باشد و در آخر، اثری از صابون در زخم نماند. موضوع مهم دیگر در برخورد با چنین جراحتی این است که پانسمان نشود تا هوا به آن برسد؛ زیرا ویروس بیماری هاری در نبود هوا به سرعت رشد می‌کند و زیاد می‌شود.

یادآوری: نکات مهم یاد شده، برگزیده‌ای از متن " آگاهی، بهترین راه مقابله با هاری" است. شما کاربر گرامی برای بهره برداری و کسب اطلاعات بیشتر در زمینه این بیماری می‌توانید این متن را از پایین همین صفحه دانلود بفرمایید.

ضمناً مطالب بیشتر در این خصوص و نیز در باره سایر بیماری‌های دام، در همین پرتال در منوی ترویج و نیز در صفحه دامپزشکی " تالار ترویج دانش و فنون کشاورزی" در دسترس شماست.