سازمان دامپزشکی کشور

اطلاعیه توصیه های به زنبور داران برای مقابله با خشکسالی

        تاثیرات نامطلوب خشکسالی بر ز نبور عسل :

1. کاهش جریان شهد و گرده در طبیعت : خشکسالی باعث کاهش پوشش گیاهی در منطقه شده و جریان  شهد و زمان جمع آوری عسل و گرده در طبیعت بسیار کوتاه می شود .
2. کاهش تخم ریزی ملکه: میزان تخم ریزی ملکه رابطه مستقیمی با ورود شهد و مخصوصاً گرده گل به کندو دارد .
3. کاهش طول عمرزنبورها  در اثر کمبود مواد غذایی
4. کاهش جمعیت کلنی ها
5. افزایش غارت بعنوان یک عامل مهم در تضعیف بیشتر کلنی
6. کاهش تولیدات کندو
7. کاهش تولید موم و سرعت شان سازی
8. اخراج سریع زنبوران نر از کندو ( نرکشی )
9. افزایش گرد غبار در نتیجه خشکی خاک و کاهش پوشش گیاهی و تاثیر نامطلوب آن بر رشد گیاهان و زندگی زنبور عسل
10. کاهش ایمنی زنبورعسل و کلنی که منجر به افزایش شیوع و شدت بیماری ها می گردد.
11. کاهش توان زمستان گذرانی کلنی ها : به علت کاهش ذخیره گرده و عسل در کندو، قدرت زمستان گذرانی  به شدت کاهش یافته که در مواردی باعث تلفات در کلنی ها می شود.

راهکارهای مقابله با خشکسالی در زنبور عسل :

مواردی که در شرایط خشکسالی باید مدیریت شوند به شرح ذیل می باشند.

ا- آب مصرفی زنبورستان :

آب ماده اصلی مورد نیاز کلنی ها برای زنده ماندن در هوای بسیار گرم است . کلنی های قوی در هر روز تا یک لیتر آب هم مصرف می کنند. در این شرایط آب باید در فاصله حداکثر 200 متری زنبورستان باشدکه برای این منظور باید کندو ها در مجاورت منبع آب  ( رودخانه ، چشمه و ...) باشند یا ظرف آب در زنبورستان قرار داده شود . آب درون این ظروف دائماً باید جایگزین شده و مراقب تمام شدن آن باشیم . در درون ظروف آب ،  اجسام شناوری( مانند تکه های چوب و...) قرار داده شود تا مانع از غرق شدن زنبور ها گردد.

 2- شهد :

در شرایط خشکسالی که میزان شهد منطقه بسیار کاهش پیدا کرده باشد ، در صورتی که کلنی ها فاقد ذخیره عسل کافی باشند ، باید تغذیه شوند . این امر  به منظور کاهش جمعیت و جلوگیری از تلفات کلنی توصیه می شود. تغذیه بسته به شرایط و هدف زنبور دار ممکن است با شکر خشک ، شربت رقیق( یک به یک ) یا شربت غلیظ ( دو به یک برای تغذیه تحریکی) انجام شود. در صورتی که کلنی ذخیره کافی عسل داشته باشد ، نیازی به تغذیه کلنی ها نیست.

درتغذیه کلنی ها  بهتر است از عسل استفاده نشود . زیرا علاوه بر گرانتر بودن ، در مورد عسل های کهنه تر میزان HMFبالاتری داشته که اثرات نامطلوبی بر روی  زنبور عسل دارد . همچنین می تواند موجب انتقال برخی از بیماری ها مانند لوک آمریکایی و اروپایی  به زنبور عسل گردد.

تغذیه کلنی ها می تواند به دوصورت انجام شود :

الف- تغذیه کلنی ها به صورت مجزا: در این روش با گشودن هر کدام از کندوها شکر خشک (ریختن بر روی سر قاب ها ) و یا شربت (ریختن در ظروف شربت خوری ) را در داخل کندو در اختیار زنبور قرار می دهیم.  این روش برای زنبوردار زحمت بیشتری دارد لیکن می توان براساس جمعیت هر کلنی میزان تغذیه را تنظیم نمود . در این مورد حتما باید هر چند وقت یک بار اقدام به تخلیه و شستشوی ظروف نمود.

ب  - تغذیه توسط ظرف خارج از کندو: براساس جمعیت زنبورهای مزرعه رو زنبورستان ، ظرف بزرگ و تمیزی تهیه و شربت مورد نیاز زنبورستان داخل آن ریخته می شود. در این روش هم باید توسط اجسام شناوری مانند شاخه های درخت از غرق شدن زنبور ها جلوگیری کرد. این روش برای زنبور دار زحمت کمتری دارد . البته به علت ایجاد تلفات ، باید از نوشیدن شربت توسط احشام یا حیات وحش جلوگیری نمود. ظرف مورد نظر باید درجایی قرار داده شود که همه زنبور ها به آن دسترسی داشته باشند.

3- گرده : خشکسالی با ازبین بردن گیاهان گلدار ، مراتع و علف های خودرو برگرده تازه در دسترس کلنی ها تاثیر زیادی دارد . کلنی های زنبور عسل ابتدا گرده تازه ای که توسط زنبور ها از بیرون آورده شده است را مصرف می کنند . در صورت کاهش یا قطع کامل گرده تازه ، کلنی مجبور به استفاده از گرده هایی می شود که قبلاً ذخیره کرده است . اگر ذخایر گرده هم تمام شود ، جمعیت کلنی کاهش پیدا کرده و در نهایت کلنی تلف می شود.

تغذیه با گرده یا مکمل پروتئینی: به دو صورت داخل کندو و خارج کندو( زنبورستان) استفاده می شود.

گذاشتن کیک در داخل هر کندو :

• کیک ها را مستقیماً بالای شان های نوزادی و در جعبه کندوی پایینی قرار دهید .
• هر هفته کیک ها را بازدید کنید از میزان مصرف مطلع شوید.
• کلنی هایی که برخلاف بقیه از کیک استفاده نمی کنند معمولاً فاقد ملکه بوده ویا ملکه عملکرد ضعیفی دارد.

گذاشتن کیک در ظرف های غذا به صورت باز در زنبوستان :

در این مورد هم باید مواظب بود که محتویات ظروف که برای مصرف در زنبورستان قرار داده شده است ، مورد مصرف احشام یا حیوانات حیات وحش قرار نگیرد. تازه بودن مکمل ها یا جایگزین ها ی گرده بسیار مهم است . جذابت این ترکیبات برای زنبور نیز نکته حائز اهمیتی است .