اعلام اقدامات و برنامه‌های کاهش کانون‌های بیماری تب برفکی در کشور

به گزارش روابط عمومی سازمان دامپزشکی کشور، دکتر «علیرضا اکبرشاهی» مدیرکل دفتر مدیریت بهداشت بیماری های دام این سازمان گفت: بر اساس تمهیدات سازمان دامپزشکی کشور در قالب طرح های سازمان و همکاری و تعامل دامداران، تعداد کانون‌های بیماری تب برفکی گاوی در هشت ماه سال جاری در واحدهای دامداری صنعتی 43 کانون بیماری گزارش شده؛ این در حالی است که تا پایان آبان ماه سال گذشته و طی همین بازه زمانی هشت ماهه تعداد کانون‌های بیماری تب برفکی 85 کانون در واحدهای صنعتی بود.

وی با بیان اینکه این تعداد کانون بیماری در جمعیت دام سنگین در واحدهای غیرصنعتی و روستایی نیز طی هشت ماهه امسال  165 کانون بوده است اظهار کرد: این در حالی است که در سال گذشته و در همین بازه زمانی 727 کانون بیماری تب برفکی وجود داشت.

وی تعداد کانون‌های بیماری تب برفکی گوسفند و بز را نیز در همین بازه زمانی سال 99 و 1400 به ترتیب 592 و 76 کانون اعلام کرد که حاکی از کاهش تعداد کانون‌های این بیماری است.

اکبرشاهی با یادآوری اینکه بیماری تب برفکی از جمله بیماری‌های ویروسی واگیردار است که سال‌های سال در کشورمان وجود داشته و خواهد داشت تصریح کرد: متاسفانه کشور ما جزو کشورهایی است که این بیماری در آن آندمیک (بومی) است؛ لذا سازمان دامپزشکی کشور امسال برای نخستین بار «برنامه ملی کاهش و کنترل بیماری تب برفکی» را در 5 محور تدوین کرده است. این برنامه در 5 محور اپیدمیوسرویلانس (دیده بانی)؛ معیارهای کنترلی؛ تشخیص؛ آموزش و ترویج و محور ارزیابی و نظارت پیگیری می‌شود.

این مقام مسئول با اشاره به اینکه هم اکنون کشور ما از نظر بیماری تب برفکی از بین 5 مرحله کنترلی در مرحله دوم است اظهار کرد: اگرچه کشور ما در استیج دوم است، اما در حال تدارک برداشتن گام تازه برای رفتن به استیج سوم هستیم که جزو اقدامات سخت و دشوار در تمام کشورهای درگیر با بیماری است. 

مدیرکل دفتر بهداشت و مدیریت بیماری های دام سازمان دامپزشکی کشور در ادامه تشریح برنامه‌ها و اقدامات این سازمان در خصوص کنترل بیماری تب برفکی افزود: برخلاف روند گذشته که واکسن با تاخیر به دست دامداران می‌رسید یا خود دامداران به دلیل گستردگی سایر کارها از اقدام به موقع در واکسیناسیون باز می‌ماندند؛ اما طی 2 سال اخیر در گاوداری‌های صنعتی که برنامه «واکسیناسیون به روش آماده باش» اجرا می‌شود؛ گاوداران صنعتی بر اساس مشاوره با دامپزشکان خود و وضعیت گله‌ها از واکسن‌های تولید داخل یا واکسنهای وارداتی با هزینه خودشان در زمان مناسب توصیه شده اقدام به واکسیناسیون می‌کنند. تدبیری که موجب شد تا طی چند سال اخیر میزان بروز تب برفکی در واحدهای صنعتی به میزان چشمگیری کاهش یابد.

اکبرشاهی اضافه کرد: در بخش روستایی و واحدهای سنتی نیز به دنبال اطلاع‌رسانی و توصیه‌های بهداشتی و کاهش تردد و جابجایی دام (که البته در کنار برخی اقدام‌های الزامی محدودیت تردد دام بدون مجوز، تحت تاثیر کرونا نیز بوده) کانون‌های بیماری در روستاها نیز به میزان قابل توجه کاهش یافته است. به گفته وی برخلاف برخی شایعات در خصوص تب برفکی در برخی جراید و شبکه‌های مجازی، کانون‌های این بیماری در کشور نسبت به پارسال حدود 70 درصد کاهش نیز یافته است.

وی تامین واکسن را به عنوان یکی از برنامه‌های در حال اجرای سازمان دامپزشکی کشور مورد اشاره قرار داد و افزود: خوشبختانه در بحث واکسیناسیون تب برفکی از حالت کور و عمومی خارج شده ایم و هدفمند شده است؛ اما در خصوص دام‌های عشایر که 22 میلیون راس آن در حال تردد مستمر است و مخاطره زاست، واکسن رایگان در اختیار دامداران قرار داده شده است.

مدیرکل دفتر بهداشت و مدیریت بیماری های دام سازمان دامپزشکی کشور با بیان اینکه در بخش سایر دام‌های سبک روستایی و دام‌های سنگین روستایی هم از روند قبل خارج شده‌ایم و بر مبنای برنامه «ارزیابی خطر» اقدام می‌کنیم، دلیل این موضوع را چنین تشریح کرد: «زیرا برخی استان‌های ما از نظر تردد، جابجایی و بروز بیماری و وجود کشتارگاه و میادین دام به عنوان مناطق پرخطر محسوب می‌شوند. و در راستای کنترل بیشتر بیماری و از سوی افزایش قیمت واکسن تب برفکی، برنامه را هدفمند کرده ایم و به غیر از دام سبک عشایر، واکسن رایگان بر مبنای برنامه ارزیابی خطر، برای جمعیت دام سبک و سنگین روستایی نیز تامین و تدارک دیده شده است که بخشی از آن خریداری شده و بخشی هم در حال خرید از طریق مناقصه هستیم. البته به استثنای بخشی از دام‌های روستایی که در مناطق کم خطر هستند و تب برفکی تهدید جدی برای دام‌های آنها نیست که طبعا واکسیناسیون دام‌های آنها علیه تب برفکی به عهده خود دامداران است.»

اکبرشاهی با بیان اینکه در بحث بیماری تب برفکی برای نخستین بار در کشور طرح(PVM)  یا ارزیابی پسا واکسیناسیون در دستورکار قرار گرفته و در اواسط اجراست خاطرنشان کرد: بر اساس این طرح که در اواخر سال جاری به نتیجه می‌رسد، تمام واکسن‌های تولید داخل و وارداتی در واحدهای تحت نظر مصرف شده و در کنار خون‌گیری و بررسی آنتی‌ بادی‌ها مورد ارزیابی قرار می‌گیرد تا اثربخشی یا ایجاد ایمنی واکسن‌های تولید داخلی و وارداتی در جمعیت دامی به صورت مستند گردآوری شود. اقدام مهمی که به گفته ایشان با ارزیابی واکسن‌های تب برفکی شروع شده و برای سایر واکسن‌ها هم برنامه آن در دستور کار قرار دارد.

 وی در ادامه افزود: بر مبنای نتایج این طرح می‌توان به جرات اعلام کرد که آیا واکسن‌های داخلی یا وارداتی به لحاظ کیفیت و ایجاد ایمنی مناسب هستند یا دارای نقص هستند که در صورت گزینه دوم باید تا زمان اصلاح از چرخه توزیع و مصرف دام‌ها خارج شوند. 

مدیرکل دفتر بهداشت و مدیریت بیماری های دام سازمان دامپزشکی کشور با بیان اینکه در بحث آموزش و ترویج با سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی (تات) تعامل لازم شده است تا در قالب برنامه بهداشت دام عشایر و بهداشت یارهای عشایر در دستور کار قرار بگیرد، تصریح کرد: بر اساس این برنامه به صورت کلی یک بسته آموزشی نیز پیش بینی شده تا در مورد آموزش و ترویج و گزارشات بیماری‌ رخ داده در جمعیت دام عشایر از بهداشت یارهای عشایر نیز بتوان کمک گرفت. 

اکبرشاهی با بیان اینکه در مرحله تشخیصی هم با همکاری مرکز تشخیص سازمان دامپزشکی کشور نمونه‌ها تست می‌شود گفت: خوشبختانه نمونه‌های گرفته شده که در سال جاری به آزمایشگاه بین المللی پربرایت ارسال گردیده است نشان می دهد تغییر سویه در کشور در حال جاضر وجود ندارد 

وی با بیان اینکه در حال حاضر 3 شرکت تولیدکننده داخلی واکسن تب برفکی را تولید می‌کنند و شرکت چهارم نیز در حال انجام فرایند اخذ مجوز تولید انبوه است گفت: خوشبختانه در حال حاضر هیچ کمبودی در زمینه واکسن تب برفکی در کشور وجود ندارد و دامداران انواع واکسن‌ها (چه تولید داخل و چه وارداتی) را بر اساس برند تجاری دلخواه خود می‌توانند انتخاب کنند.