سازمان دامپزشکی کشور

عوامل مؤثر بر سلامت و کیفیت شیر در دامداری‌ها:

- سالم و عاری بودن دام از بیماری‌های عفونی مانند سل، بروسلوز و ورم پستان که اثرات منفی بر کیفیت شیر می‌گذارند.

 - بهداشت دام شامل شستن پستان قبل از شیر دوشی که یکی از عوامل مهم در کاهش بار میکروبی شیر بویژه در دامداری‌های سنتی است، زدودن و تمیز کردن موهای اطراف پستان دام و شستن آن با آب ولرم به منظور تمیز کردن و از بین بردن کثافات و فضولات دام شیرده و پاک کردن آن با حوله تمیز و خشک که می‌تواند به مقدار زیادی مانع نفوذ باکتری‌ها در شیر شود.

* نکته قابل توجه این که: بک گرم از مدفوع دام می‌تواند تا حدود 40 میلیارد باکتری را وارد شیر کند.

 - بهداشت دست در شیر دوشی سنتی و ضدعفونی دستگاه شیر دوش که در کاهش عوامل میکروبی بسیار دارای اهمیت است.

* باید به این نکته توجه داشت که تعداد باکتری‌ها در ابتدای شیر دوشی زیاد است و یکی از راه‌های نفوذ باکتری به داخل پستان از طریق دریچه‌های موجود در نوک پستانک‌هاست؛ بنابراین باید پس از هر بار عمل شیر دوشی، برای جلوگیری از تماس سرپستان‌ها با زمین، از نشستن دام به مدت ۲۰ دقیقه ممانعت شود.

 - تمیز بودن و ضدعفونی شدن کامل ظروف شیر دوشی.

* بهداشت وسایل شیر دوشی، تانکرهای حمل شیر و آب مورد استفاده در دامداری‌ها برای شستن وسایل شیر دوشی، می‌تواند مانع فساد شیر شود.

- استفاده از تنظیف یا صافی بر روی بیدون‌ها، ظروف شیر دوشی‌(دبه) و شیر سرد کن‌ها که تا اندازه زیادی از نفوذ عواملی مانند گرد و خاک، کاه و کلش و حشرات به داخل شیر جلوگیری می‌کند.

* یک گرم گرد و خاک تا ۷۸ میلیون، و یک مگس افتاده در شیر تا دو میلیون باکتری به شیر وارد می‌کند.

- با توجه به بالا بودن دمای شیر (۳۷ درجه)، کاهش هرچه سریع‌تر دمای آن پس از دوشش.

- استفاده از دستگاه شیر سرد کن و پلیت کولر به منظور کاهش سریع دمای شیر در فاصله ۳۰ دقیقه پس از دوشش که این عمل تعداد میکروب‌های شیر خام را در دامداری کاهش می‌دهد.

تنظیم و ویرایش: پرتال آموزش و ترویج سازمان دامپزشکی کشور

منبع: پرتال اداره کل دامپزشکی استان کرمان، نقل شده از دکتر مهرنوش ملکوتی، سرپرست شبکه دامپزشکی شهرستان گنبکی